Samen met inwoners, overheden, kennisinstellingen en ondernemers willen we Flevoland elke dag mooier maken. In deze eerste programmabegroting van dit college leggen we uit hoe wij in deze nieuwe bestuursperiode aan de slag gaan. Naast economische ontwikkelingen - gericht op onder andere groei, mobiliteit, energievoorziening en werkgelegenheid - zetten we ons in voor brede welvaart: sociale vooruitgang, gezondheid, recreatie, onderwijs, natuur en een prettige leefomgeving niet alleen in het landelijk maar ook in het stedelijk gebied.

Flevoland is trots op zichzelf. En terecht. Het is een provincie die ertoe doet en waar veel gebeurt. Flevoland is een gebied met ruime mogelijkheden en een sterke pioniersgeest, waar het leuk en goed samenwerken is. Dat komt onder andere door de ontstaansgeschiedenis van onze provincie en door de mensen die er wonen. Onze inwoners maken Flevoland tot een nieuwe samenleving. Daar is ondernemingszin, durf en doorzettingsvermogen voor nodig. Dit is ons verhaal, het verhaal van Flevoland.

Als provincie zijn we praktisch ingesteld en een nuchtere partner. We zijn gericht op draagvlak en samenwerking. We weten dat onze typische Flevolandse aanpak in de praktijk succesvol is. Zo willen we transparant en eigentijds te werk gaan, met draagvlak in de Flevolandse samenleving. Daarom zoeken we de verbinding om maatschappelijke opgaven gezamenlijk aan te pakken.

De jonge samenleving in Flevoland is nog niet af en vanuit de samenleving doen zich nieuwe opgaven voor. Daarom is ons motto in de komende bestuursperiode: “Flevoland, ruimte voor de toekomst”. Het gaat dan om fysieke en mentale ruimte: ruimte om te experimenteren en ruimte om het samen op te pakken. Ruimte voor de toekomst van Flevoland én ruimte voor de toekomst van Nederland; Flevoland neemt haar verantwoordelijkheid om ook bij te dragen aan nationale opgaven.

Rode draad
Veel van deze opgaven overstijgen de duur van deze bestuursperiode. Ons kompas is daarom de omgevingsvisie ‘FlevolandStraks’ (2017), die kijkt tot aan 2030. Deze omgevingsvisie schetst welke opgaven tot 2030 een grote invloed zullen hebben op onze provincie. De komende tijd krijgen we te maken met diverse transities op bijvoorbeeld het gebied van energie, verduurzaming, landbouw en mobiliteit. Strategische opgaven zijn Landbouw Meerdere Smaken, Duurzame Energie, Krachtige Samenleving en Circulaire Economie. Samen met de ecologische -, economische - en gebiedsontwikkeling vormen deze opgaven de rode draad voor de komende jaren. Met deze transities en maatschappelijke vraagstukken in onze provincie gaan we aan de slag en in deze Programmabegroting 2020 werken wij dat verder uit.

We zorgen niet alleen voor de ‘hardware’ van de provincie, maar investeren ook in de ‘software’. Dit betekent dat we aan de slag gaan met de vergroting van de arbeidsparticipatie en de beschikbaarheid van goed opgeleide werknemers. We investeren in de maatschappelijke betrokkenheid van de inwoners bij deze provincie. Ook de gezondheid van de Flevolanders willen we bevorderen door in te zetten op een krachtige samenleving en aandacht te besteden aan een gezonde en sportieve leefstijl.

Ruimte bieden en belangen afwegen
Onze opgaven en uitdagingen hebben ruimtelijke gevolgen. De verdeling van ruimte moet worden afgewogen. De komende jaren staan Provinciale Staten voor de uitdaging om een afweging van belangen te maken. De afgelopen jaren al, maar zeker in de toekomst neemt de vraag naar ander grondgebruik in Flevoland toe. Veel van de maatschappelijke vraagstukken die we de komende jaren het hoofd moeten bieden, komen samen in het landelijk gebied. Daarnaast levert Flevoland een bijdrage aan opgaven als de energietransitie, de realisatie van woningbouw en de daarmee samenhangende voorwaarden van bereikbaarheid, werkgelegenheid, leefomgeving en natuurontwikkeling. Hoe willen we Flevoland vormgeven? De keuzes voor de middellange termijn worden in deze bestuursperiode bepaald.

Landelijke gebied
De keuzes in het gebruik van de ruimte zullen zoals gezegd vooral in het landelijk gebied plaatsvinden. De beoogde transitie in de land- en tuinbouw, de ruimtelijke inpassing van de energietransitie, de ontwikkeling van natuurgebieden voor recreatie, het herstel en behoud van de biodiversiteit, de klimaatverandering en bodemdaling brengen uitdagingen met zich mee waar we als samenleving nog geen kant-en-klare oplossingen voor hebben. We zoeken in nauwe samenwerking met betrokkenen naar slimme oplossingen. De recente ontwikkeling rond de aanpak van de stikstofemissie kan ertoe leiden dat wij als gebiedsregisseur een andere aanpak van regionale vraagstukken willen of moeten hanteren dan wel kunnen bijdragen aan de oplossing van nationale vraagstukken. We hebben met deze ontwikkelingen rekening te houden.

Landbouw, natuur en visserij
We willen er aan bijdragen dat het landelijk gebied van Flevoland ruimte biedt aan zowel een bloeiende landbouwsector als aan natuur. We richten het gebied in met zorg voor het behoud van onze waardevolle landbouwgrond. Onze visie op de natuurinclusieve landbouw is hierbij leidend en deze sluit aan bij de visie van het kabinet. Daarnaast leveren wij onze bijdrage aan de uitvoering van het nationale plan voor het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid. De visserijsector is een belangrijke sector op Urk en in Flevoland. De sector staat voor grote uitdagingen, mede in het licht van Europese ontwikkelingen (Brexit, wet- en regelgeving). Deze visserijsector is innovatief. Als overheid willen  we bijdragen aan deze innovatie en meedenken hoe de visserij kan verduurzamen.

In deze periode gaan we verder met natuurontwikkeling in het Nationaal Park Nieuw Land en het beheer van de overige natuurgebieden. Het programma ‘Nieuwe Natuur’ draagt bij aan de combinatie natuur en recreatie, maar ook aan het natuurnetwerk, de biodiversiteit en aan de structurele verandering naar duurzame landbouw. De natuur wordt op verschillende manieren bedreigd, bijvoorbeeld door het dumpen van (drugs-)afval.

Economie
Langs diverse sporen werken we aan versterking van de economie: we investeren extra middelen in het economisch programma, met name in het midden- en kleinbedrijf. We pakken de vragen rond de arbeidsmarkt en de opleidingsmogelijkheden op om de aansluiting met werk in deze regio te verbeteren en talent te behouden. Via gebiedsontwikkeling dragen we bij aan evenwichtige economische groei en de ontwikkeling van (brede) welvaart en welzijn in Flevoland. Voor dergelijke ruimtelijk-economische opgaven maakt de provincie - waar dat kan - een koppeling met de Europese programma’s.

Aantrekkelijk Flevoland
Flevoland is een mooie provincie om in te wonen en te werken. Flevolanders zijn zich ervan bewust dat we een jonge samenleving zijn die nog volop in opbouw is. Met landelijke en regionale partners vertellen we het Verhaal van Flevoland dat zichtbaar kan worden gemaakt in kunst, cultuur, erfgoed, natuurbeleving, recreatie en toerisme; gebiedspromotie is hierbij een belangrijk instrument.

Krachtige Samenleving
Eén van de strategische opgaven is een bevolking die goed opgeleid is, met perspectief op de arbeidsmarkt en die actief participeert in de samenleving. Met voldoende zorg in de nabijheid. In deze Programmabegroting beschrijven we de eerste uitwerking van het perspectief Krachtige Samenleving. Daarbij gaan we uit van het primaat van de lokale overheid. We proberen de gezondheid van inwoners en de arbeidsmarkt te verbeteren via de brede Human Capital-Agenda. We ondernemen activiteiten om via sport, cultuur en erfgoed bij te dragen aan een gezonde, veilige en welvarende samenleving. We zoeken actief (sport)verenigingen en (zorg)instellingen op om verbinding met de samenleving te organiseren. We initiëren zorgtafels over de juiste zorg en toereikende zorginfrastructuur voor onze inwoners. Daarnaast dragen ook de activiteiten vanuit de reguliere kerntaken cultuur, natuur en mobiliteit bij aan de doelen van Krachtige Samenleving.

Energietransitie
De komende jaren is de energietransitie een belangrijke opgave op nationaal, regionaal en lokaal niveau. Met de komst van het Klimaatakkoord is de ambitie CO2-neutraliteit in 2050. Het gaat hierbij om: minder energie verbruiken, verminderen van het gebruik van fossiele brandstoffen en het toewerken naar 100% hernieuwbare energie. In Flevoland zijn hiervoor al maatregelen getroffen, maar we moeten nog grote stappen zetten. De hele samenleving levert daar een bijdrage aan: zowel particulieren als bedrijven, vanuit woningbouw en landbouw, in landelijk gebied en bebouwde omgeving. Ons uitgangspunt in het perspectief Krachtige Samenleving is dat de klimaatmaatregelen voor de Flevolanders haalbaar en betaalbaar zijn. Zij moeten kunnen participeren, zodat investeringen en opbrengsten in balans komen en obstakels worden weggenomen.

Om de ambities van een vastgesteld Klimaatakkoord te realiseren werken we dit akkoord voor Flevoland uit. Het komende jaar staat in het teken van de opstelling van de eerste regionale energiestrategie (RES). Daarnaast worden grote projecten afgerond voor de opwekking van wind- en zonne-energie.  

Verduurzaming
Of het nu gaat om de transitie in de landbouw, het circulair maken van de economie, de energietransitie of de vergroening van de mobiliteit: verduurzaming is steeds het doel. We zien kansen voor innovatie, ondernemerschap en kennisontwikkeling. We stimuleren innovatie in de woningbouw voor toekomstbestendige en duurzame huizen. We spreken partners aan om landbouw, visserij en economie te verduurzamen, de bodem duurzaam te gebruiken en als een kringloop in te richten. We bevorderen dat bedrijven geen afval meer produceren maar dat benutten als grondstof. We zien kansen om duurzaamheid in te zetten als een verdienmodel, waarbij Flevolanders gericht opgeleid worden en werk vinden in de verduurzaming van economie, energieproductie, mobiliteit en samenleving. In onze organisatie passen we de aanpak van het goede voorbeeld toe om als provincie duurzaam te worden.

Mobiliteit
Investeren in mobiliteit blijft nodig, ook in de komende bestuursperioden. Enerzijds voor de bereikbaarheid van onze regio en anderzijds voor de verduurzaming van het mobiliteitsnetwerk, sociale contacten en recreëren. Daarbij kenmerkt onze provincie zich door relatief grote afstanden. In deze bestuursperiode maken we belangrijke afwegingen voor een groot aantal mobiliteitsopgaven en –investeringen.

Draagvlak, meepraten en meedoen
Eén van de ambities van de Omgevingsvisie is dat Flevoland meer en meer van de Flevolanders wordt. Zoals we hiervoor al in de aanbieding van deze Programmabegroting aan Provinciale Staten hebben geschreven vinden we het belangrijk dat inwoners kunnen meepraten over de toekomst van onze provincie. We vragen daarom de mening van Flevolanders en organisaties uit de samenleving. Juist in de dialoog kun je elkaar versterken; op de inhoud en niet op de persoon. Samenwerken, ontwikkelen en investeren zijn daarom belangrijke kernwaarden voor onze bestuursstijl.